Rusia ka rënien më të madhe në lirinë e internetit që kur Kremlini rriti përpjekjet e tij për të mbytur opozitën dhe për të heshtur mediat e pavarura në vazhdën e pushtimit të paligjshëm dhe të paprovokuar të Ukrainës, thuhet në raportin më të ri të Freedom House mbi lirinë e internetit, në të cilin janë analizuar 70 vende.
Shkruan: Меri Jordanovska
Liria globale e internetit ka rënë për të 12-tin vit radhazi, pasi shumë qeveri kanë krijuar pengesa dixhitale për të censuruar mospajtimin dhe monitorimin e përdoruesve, thuhet në raportin e publikuar nga Freedom House mbi lirinë e internetit, hapësirën dhe të drejtat e njeriut. Studimi zbulon se më shumë se tre të katërtat e përdoruesve të internetit në botë jetojnë në vende ku autoritetet ndëshkojnë njerëzit që ushtrojnë të drejtën e tyre për shprehje të lirë në internet.
Rënien më të madhe në lirinë e internetit e ka Rusia, pasi Kremlini rriti përpjekjet e tij për të mbytur opozitën dhe heshtjen e mediave të pavarura në vazhdën e pushtimit të paligjshëm dhe të paprovokuar të Ukrainës, thuhet në raport.
Raport i ri i titulluar: “Kundërshtimi i censurës autoritare në internet“, zbulon se interneti është më i fragmentuar se kurrë, me një numër rekord qeverish që vendosin kufizime, pavarësisht nëse është bllokimi i faqeve të huaja të internetit, mbledhja e të dhënave personale apo rritja e kontrollit mbi përdoruesit.
Regjimet autoritare ndërtojnë mure dixhitale që pengojnë shkëmbimin e lirë të informacionit dhe lehtësojnë heshtjen e mospajtimeve, promovojnë dezinformimin e rrezikshëm dhe qasjen në të dhënat personale. Ndërsa më shumë aspekte të jetës sonë zhvillohen në internet, rritja e lirisë në internet bëhet më e rëndësishme. Represioni dixhital po shkakton rënie të gjerë demokratike në mbarë botën dhe kundërvënia ndaj kësaj është jetike për luftën globale kundër sundimit autoritar, tha Majkel Xhej Abramovic, kryetar i Freedom House.
Në raport theksohet se brenda disa javësh pas pushtimit të Ukrainës nga Rusia, Kremlini bllokoi Facebook-un, Instagram-in dhe Twitter-in, “duke privuar qytetarët nga qasja në informacione të besueshme rreth luftës dhe duke kufizuar aftësinë e tyre për t’u lidhur me përdoruesit nga vende të tjera“. Qeveria, raporton Freedom House, ka bllokuar më shumë se 5,000 faqe interneti, ka detyruar mediat t’i referohen pushtimit si një “operacion special ushtarak” dhe ka sjellë ligj që parashikon deri në 15 vjet burg për ata që përhapin “informacion të rremë” në lidhje me konfliktin.
Nga ana tjetër, siç thotë Freedom House, qeveria dhe qytetarët ukrainas kanë treguar “rezistencë të jashtëzakonshme gjatë pushtimit”.
Zyrtarët qeveritarë dhe kompanitë e telekomunikacionit punuan së bashku për të riparuar infrastrukturën e internetit dhe për të siguruar qasje në burimet dhe informacionin në internet që mund të shpëtojë jetë në mes të konfliktit të armatosur, thuhet në raport.
Të drejtat e njeriut në internet, sipas raportit, janë përkeqësuar në 28 vende, ndërsa 26 vende kanë renditje më të larta. Rënia më e madhe është në Rusi (me shtatë vende), e ndjekur nga Mianmari, Sudani dhe Libia, ndërsa përmirësime ka në Gambia dhe Zimbabve. Shtetet e Bashkuara renditen në vendin e nëntë në përgjithësi, ndërsa Islanda është përsëri në krye për lirinë e internetit. Për të tetin vit radhazi, Kina ka kushtet më të këqija për sa i përket lirisë së internetit.
Raporti mbulon periudhën nga qershori 2021 deri në maj 2022. Më shumë se 80 analistë punuan në studim, ndërsa u përfshinë 70 vende. Maqedonia e Veriut dhe vendet fqinje nuk janë përfshirë në këtë raport.
Siç tregojnë të dhënat e Freedom House nga fotografia më lart, më shumë se 4.5 miliardë njerëz kanë qasje në internet (nga vendet e analizuara).
Prej tyre, 76 për qind jetojnë në vende ku njerëzit janë arrestuar ose burgosur për postimin e përmbajtjeve në lidhje me çështje politike, sociale ose fetare. Më shumë se gjysma jetojnë në vende ku mediat sociale janë ndaluar përkohësisht ose përgjithmonë. Mbi 40 për qind janë nga vendet ku autoritetet kanë mbyllur rrjetet celulare ose të internetit, kryesisht për arsye politike. Më shumë se 60 për qind jetojnë në shtete ku individë të caktuar janë sulmuar ose vrarë për shkak të aktiviteteve të tyre në internet midis qershorit 2021 dhe majit 2022.
Në raportin e saj, Freedom House publikon rekomandime të sakta dhe të detajuara se si të kapërcehen këto situata, të cilat përfshijnë, ndër të tjera: rregullimin e rreptë të përdorimit të mjeteve të mbikëqyrjes dhe mbledhjen e të dhënave personale nga autoritetet; mbrojtje nga enkriptimi; forcimi i mbrojtjes së privatësisë së të dhënave përmes rregulloreve më të forta dhe legjislacionit gjithëpërfshirës; kufizimi i teknologjisë për censurë dhe zhvillim etj.
Ky artikull është përgatitur në kuadër të projektit Promovimi i qasjes në lajme të besueshme për të luftuar dezinformatat, i zbatuar nga Fondacioni Metamorfozis. Artikulli, i botuar fillimisht në Vërtetmatës, është mundësuar nga mbështetja e fondacionit jofitimprurës amerikan NED (National Endowment for Democracy). Përmbajtja e këtij artikulli është përgjegjësi e autorit dhe nuk pasqyron domosdoshmërisht pikëpamjet e Metamorphosis, NED ose bashkëpunëtorëve të tyre
Të gjitha komentet dhe vërejtjet në lidhje me këtë dhe artikujt e tjerë të Vërtetmatës-it, kërkesat për korrigjime dhe sqarime, si dhe sugjerimet për verifikimin e deklaratave të politikanëve dhe premtimeve të partive politike, mund t’i dorëzoni përmes këtij formulari
