K-15, ose kompensimi për pushimin vjetor, është një e drejtë e garantuar me Marrëveshjen Kolektive dhe duhet të respektohet.
Nga Bashkimi i Sindikatave të Maqedonisë (SSM) theksojnë se, në shumicën e rasteve, kompanitë e sektorit privat ku ka organizim sindikal e respektojnë këtë rregull. Megjithatë, ende ka punëdhënës që përpiqen ta shkelin atë përmes mënyrave të ndryshme. Nëse konstatohen parregullsi, përveç gjobave financiare, është parashikuar edhe burgim.
Punonjësit që nuk morën K-15 deri në fund të vitit të kaluar kanë raportuar rastet në SSM. Si rezultat i reagimeve të sindikatës, disa punonjës morën kompensimin, ndërsa të tjerët ende nuk i kanë marrë paratë që u takojnë.
Në 80% të rasteve në sektorin privat, ku SSM ka anëtarë, kompensimi për pushimin vjetor është caktuar në nivelin e 100% të pagës mesatare dhe është paguar tashmë, duke nxitur më shumë punonjës të bashkohen me SSM.
Çfarë thotë SSM?
SSM, përmes Marrëveshjes Kolektive të përgjithshme për sektorin privat dhe atë publik, ka siguruar të drejtën për kompensimin vjetor (K-15). Në sektorin privat, punonjësit që kanë punuar të paktën 6 muaj te i njëjti punëdhënës kanë të drejtë për një kompensim prej 40% të bazës (16,570 denarë). Në sektorin publik, kompensimi minimal është 30% e bazës (11,000 denarë).
SSM ofron mbrojtje juridike falas për të drejtat e punëtorëve dhe ka krijuar një aplikacion mobil, “SSM – Të drejtat e mia”, për raportimin e rasteve. Deri tani, janë evidentuar 725 ankesa. Për çdo rast, janë ndërmarrë veprime ligjore nga SSM, inspektorati i punës dhe sindikatat përkatëse.
Megjithëse ka pasur rënie në numrin e ankesave për mosshlyerjen e K-15, ende ka punëdhënës që detyrojnë punonjësit të nënshkruajnë marrëveshje të paligjshme për shuma më të ulëta ose që nuk i paguajnë fare. Raste të tilla janë raportuar në ndërmarrje si “Pyjet Maqedonase” dhe “Fabrika e Automjeteve Hekurudhore” në Veles.
Sanksionet ligjore
Kompanitë që nuk paguajnë K-15 përballen me gjoba nga 2,000 deri në 3,000 euro, ndërsa përgjegjësit e tyre nga 500 deri në 1,000 euro. Nëse provohet se punonjësit janë detyruar të nënshkruajnë deklarata të rreme ose t’i kthejnë paratë e transferuara në llogaritë e tyre, punëdhënësit mund të dënohen me burg deri në një vit.
