Deputeti nga koaliconi VLEN në seancën e 14 të Kuvendit ku po diskutoheshte për ligjin për lojërat e fatit, të gjithë deputetëve të pranishem ju mbajti leksione. Sulejmani në fjalën e tij tha se pasuria duhet të fitohet me mund dhe përpjekje të ndershme e jo nëpërmjet bixhozit.
Fjalimi im gjatë seancës së sotme!
I nderuar kryetar i Kuvendit, të nderuar deputetë, dhe të dashur qytetarë të Republikës së Maqedonisë së Veriut,
Sot jemi mbledhur për të diskutuar një problematikë të thellë dhe të shumëanshme që prek çdo shtresë të shoqërisë tonë: bixhozin dhe pasojat e tij të shumta negative. Kjo dukuri, ndonëse për disa mund të duket si një argëtim i pafajshëm ose si një mundësi për të fituar para lehtësisht, në të vërtetë përmban brenda vetes shumë dimensione të rrezikshme që shkatërrojnë individë, familje dhe komunitete të tëra. Bixhozi, përveç që është një dukuri e ndaluar nga ana fetare dhe e përbuzur moralisht, sjell me vete një zinxhir pasojash negative në sferën ekonomike, sociale dhe psikologjike.
Në vendin tonë, bixhozi ka marrë një hov të paparë, ku kazino dhe bastore të ndryshme janë ngritur në çdo cep të qyteteve dhe fshatrave tona. Kjo situatë është bërë edhe më shqetësuese me përhapjen e lojërave të fatit online, të cilat i japin mundësi çdo individi, veçanërisht të rinjve, të angazhohen në bixhoz nga shtëpitë e tyre, duke përdorur vetëm telefonat ose kompjuterët. Kjo është një sfidë e re për shoqërinë tonë, e cila kërkon ndërhyrje urgjente, për shkak se pasojat shoqërore dhe psikologjike janë shumë të thella.
Të lejojmë që kjo dukuri të përhapet është si t’i japim lirinë një sëmundjeje të përhapet pa asnjë mbrojtje. Shoqëria jonë po bëhet çdo ditë e më shumë pre e këtij fenomeni shkatërrues, dhe kjo kërkon ndërhyrje nga të gjitha nivelet – nga legjislacioni, nga organet e rendit dhe mbi të gjitha nga vetëdijesimi i qytetarëve.
Në aspektin individual, varësia nga bixhozi është një problematikë shumë serioze që fillon shpesh në mënyrë të padëmshme. Shumë individë nisin të luajnë bixhoz për kënaqësi ose nga kurioziteti. Një fitore e vogël në fillim mund të krijojë një iluzion suksesi dhe të nxisë individin të vazhdojë të luajë më shpesh. Megjithatë, shpesh ky “sukses” është vetëm një fazë kalimtare, pasi bixhozi është ndërtuar për të favorizuar humbjen në planin afatgjatë. Individët që bëhen të varur nga bixhozi shpesh kalojnë nga një lojë e pafajshme në një angazhim të përditshëm, ku harrohen obligimet e përditshme familjare, sociale dhe profesionale.
“Në nivelin ekonomik, bixhozi ka pasoja shkatërruese. Shumë individë që humbin në bixhoz përpiqen të rimarrin paratë e humbura duke luajtur edhe më shumë, një sjellje kjo që shpesh përfundon me humbje më të mëdha. Kjo çon drejt një rreth vicioz ku humbjet financiare bëhen gjithnjë e më të thella, duke shkaktuar varfëri dhe pasiguri ekonomike. Individët e varur nga bixhozi shpesh marrin borxhe nga familjarë ose miq, duke shkatërruar marrëdhëniet ndërpersonale. Kur këto burime shterojnë, shumë prej tyre detyrohen të kërkojnë ndihmë nga fajdexhinjtë, duke hyrë në një spirale të rrezikshme të borxheve me interesa të larta që vetëm sa e përkeqësojnë gjendjen e tyre.
Kjo gjendje e mjeruar financiare shkakton edhe probleme të thella në familje. Sa martesa janë shkatërruar për shkak të bixhozit? Sa fëmijë janë lënë në mjerim sepse prindërit e tyre kanë humbur gjithçka në kazinotë lokale apo në bastoret online? Shkatërrimi i stabilitetit ekonomik në familje çon shpesh drejt tensioneve dhe konflikteve të përditshme, që përfundojnë me ndarje apo divorce. Bixhozi jo vetëm që dëmton individët që luajnë, por krijon edhe një efekt zinxhir në gjithë rrethin social që i rrethon ata, duke përhapur dhimbje dhe vuajtje në familje dhe komunitet.
Shoqëria jonë është gjithashtu viktimë e këtij fenomeni. Në shumë raste, objektet ku organizohen lojërat e fatit janë burime të tjera kriminaliteti. Fajdet, përdorimi i substancave narkotike dhe alkooli janë shumë të përhapura në këto vende. Individët që luajnë bixhoz shpesh përdorin alkool dhe drogë për të përballuar stresin dhe zhgënjimin që shkaktojnë humbjet e vazhdueshme. Këto objekte janë vendet ku shpesh kryhen aktivitete të paligjshme dhe janë pika grumbullimi për elemente kriminale që përfitojnë nga mjerimi i personave të varur nga bixhozi.
Mbyllja e kazinove dhe bastoreve do të ishte një goditje e rëndësishme për këto aktivitete kriminale. Me mbylljen e këtyre objekteve, jo vetëm që do të zvogëlohej varësia nga bixhozi, por edhe aktivitetet kriminale të lidhura me fajdet dhe drogën do të marrin një goditje të madhe. Kjo do të çonte në një shoqëri më të sigurt dhe më të qëndrueshme.
Aspekti psikologjik i varësisë nga bixhozi është gjithashtu një dimension që duhet marrë seriozisht. Shumë prej personave të varur nga bixhozi përballen me depresion, ankth dhe ndjenja të vazhdueshme të dështimit dhe fajit. Gjendja e tyre emocionale, shpirtërore e psikqike e tyre ndryshojnë në mënyrë drastike, duke kaluar nga euforia e fitimit të përkohshëm në dëshpërimin e humbjes së parave të tyre. Kjo luhatje e madhe emocionale i bën ata të jenë të paqëndrueshëm emocionalisht, duke ndikuar negativisht në marrëdhëniet e tyre me familjen, miqtë dhe kolegët.
Shoqëria jonë ka nevojë për ndërhyrje psikologjike dhe mbështetje për këta individë, që shpesh e gjejnë veten të bllokuar në një cikël të pashpresë. Duhet të ofrohen programe rehabilitimi dhe mbështetje psiko-sociale për të varurit nga bixhozi, në mënyrë që ata të mund të rifitojnë kontrollin mbi jetën e tyre dhe të rindërtojnë marrëdhëniet e dëmtuara.
Është me rëndësi të madhe të kujtojmë edhe parimet fetare që dënojnë bixhozin. Islami është shumë i qartë në ndalimin e lojërave të fatit. Një nga thëniet e Profetit Muhamed thuhet: “Ai që luan bixhoz është si ai që ha mishin e vdekur të vëllait të tij.”. Kjo thënie profetike na mëson se bixhozi jo vetëm që është i ndaluar, por përfaqëson një akt të rëndë të papastërtisë morale dhe shpirtërore. Islami na mëson se pasuria duhet të fitohet me mund dhe përpjekje të ndershme, jo përmes rrugëve të lehta dhe të pasigurta si bixhozi.
Bixhozi bie ndesh me çdo vlerë morale, etike dhe fetare që përfaqësojmë. Ai shkatërron etikën e punës dhe përpjekjes së ndershme, duke krijuar një iluzion se jeta mund të kontrollohet dhe ndryshohet përmes lojës së fatit. Kjo është një iluzion i rrezikshëm, sepse e kthen individin larg nga realiteti i jetës dhe nga përgjegjësitë e tij ndaj vetes, familjes dhe shoqërisë.
Në shumë fe dhe sisteme etike, bixhozi është i dënuar për shkak të dëmeve që sjell në jetën individuale dhe kolektive. Për shembull, në të gjitha fetë abrahamike – Islamin, Krishterimin dhe Judaizmin – bixhozi konsiderohet një mëkat i madh, sepse ai nxit lakminë dhe varësinë ndaj pasurisë dhe fatit, ndërkohë që demoralizon përpjekjen për të fituar pasuri në mënyrë të ndershme. Ky është një gabim moral që nxit egoizmin dhe dëshirat e ulëta, duke i bërë individët të fokusohen në fitimin material përmes rrugëve të pandershme dhe të pasigurta.
Nga një këndvështrim më i gjerë, bixhozi është një akt që bie ndesh me parimet themelore të bashkëjetesës njerëzore dhe solidaritetit shoqëror. Shoqëria jonë bazohet mbi parime të ndihmës reciproke dhe mbështetjes së ndërsjellë, por bixhozi i shkatërron këto parime duke krijuar ndasi ekonomike dhe psikologjike mes individëve. Ata që humbasin në bixhoz shpesh largohen nga shoqëria, duke ndier turp dhe dështim, ndërsa ata që fitojnë përkohësisht mund të bëhen arrogantë dhe egoistë. Kjo krijon tensione në nivelin shoqëror dhe prish balancat e brendshme të komuniteteve tona.
Shoqëritë që lejojnë përhapjen e bixhozit rrezikojnë të humbasin moralin kolektiv, ku përgjegjësia ndaj tjetrit zëvendësohet me interesin vetjak dhe lakminë. Bixhozi nuk nxit vetëm varësinë ndaj lojës, por edhe indiferencën ndaj halleve dhe sfidave të të tjerëve. Kjo është një shoqëri që rrezikon të humbasë identitetin dhe vlerat e saj themelore, dhe nëse ne nuk ndërmarrim masa të qarta dhe të vendosura, do të shohim një përkeqësim të mëtejshëm të strukturës sonë shoqërore dhe morale.
Është e logjikshme të shtrohet pyetja : Çfarë mund të bëjmë për ta luftuar këtë fenomen?
Së pari, është e domosdoshme që ne të ndërmarrim masa ligjore për të kufizuar përhapjen e kazinove dhe bastoreve, veçanërisht në zonat e banuara. Këto objekte duhet të jenë sa më larg vendbanimeve, dhe duhet të ketë kontrolle të rrepta mbi licencimin dhe funksionimin e tyre. Qeveria duhet të forcojë ligjet kundër bixhozit të paligjshëm dhe të krijojë struktura të dedikuara për rehabilitimin e atyre që janë bërë të varur nga lojërat e fatit.
Së dyti, duhet të promovojmë fushata ndërgjegjësuese për rreziqet e bixhozit. Edukimi është një nga armët më të forta në luftën kundër varësive. Përmes programeve edukative në shkolla, komunitete dhe media, mund të ndihmojmë të rinjtë dhe të rriturit të kuptojnë pasojat e rënda që bixhozi sjell në jetën e tyre dhe të të afërmve të tyre.
Së treti, si shoqëri, duhet të krijojmë një sistem mbështetjeje për ata që janë prekur nga bixhozi. Programet e rehabilitimit duhet të jenë të disponueshme dhe të lehta për t’u aksesuar, ndërkohë që duhet të ketë një vëmendje më të madhe për nevojat psikologjike të atyre që vuajnë nga varësia. Mbi të gjitha, ne duhet të forcojmë lidhjet tona si komunitet dhe të punojmë së bashku për të ndihmuar njëri-tjetrin në këtë luftë.
Në përmbyllje dua të theksoj se, është koha që të gjithë Ne – si individë, si përfaqësues të shtetit dhe si komunitet – të ndërmarrim hapa të vendosur për të ndalur përhapjen e kësaj dukurie të dëmshme. Bixhozi nuk është thjesht një lojë; ai është një sëmundje që shkatërron individët, shkatërron familjet dhe rrënon shoqërinë. Çdo hap që ndërmarrim drejt reduktimit të këtij fenomeni është një hap drejt një shoqërie më të shëndetshme, më të fortë dhe më të ndershme.
Me ndihmën e Zotit dhe me përpjekjet tona të përbashkëta, ne mund ta luftojmë këtë fenomen dhe të krijojmë një të ardhme më të ndritur për të rinjtë tanë dhe për shoqërinë tonë në tërësi. Le të mos harrojmë se fuqia jonë qëndron në bashkimin dhe në përkushtimin ndaj vlerave të larta morale dhe etike”
Ju faleminderit.
