Salvatore Lupo (Donzelli) shkruan për ngjarjet e Cosa Nostra nga shekulli i nëntëmbëdhjetë dhe mohon se bandat ishin favorizuar nga amerikanët

Mafia lindi në mes të shekullit të nëntëmbëdhjetë nga një brinjë në njëfarë kuptimi të “revolucionit” sicilian. Kjo, pra, shkurt teza e librit – Mafia. Njëqind e gjashtëdhjetë vjet histori midis Sicilisë dhe Amerikës, – një dijetar i madh i kësaj teme, Salvatore Lupo.

Libri përmbledh një seri veprash të mëparshme dhe do të botohet nga Donzelli. Disa origjina të largëta të fenomenit, – thotë Lupo, – mund të gjenden në Partinë Demokratike të pronarit të tokave Francesco Bentivegna, i cili në 1848 në Palermo udhëhoqi një grusht njerëzish për të mbështetur kryengritjen anti-Bourbon dhe më pas të lidhur me qarqet radikale që – pas vdekjes së tij – do të kishin frymëzuar ndërmarrjen e keqe të Charles Pisacane në Sapri; ndërkohë, ai kishte mobilizuar një “ekip të popullarizuar” për të “hequr” Palermon përsëri, por ai ishte kapur dhe qëlluar nga ushtarët Bourbon. Ithtarët e tij në vitin 1860 u bashkuan me rrymën radikale garibaldiane.

Vëllai i tij, Giuseppe Bentivegna, në vitin 1862 do të kishte qenë së bashku me Garibaldi në Aspromonte. Të njëjtat konsiderata vlejnë edhe për Giovanni Corrao, gjithashtu një revolucionar i vitit 1848, i cili përfundoi në burg dhe në mërgim. Mazziniano “shtyu”, Corrao ishte me Garibaldi në kohën e “Mijëvjeçarit” dhe e ndoqi atë në betejën përfundimtare në lumin Volturno. Komplotistët kundër Borbonit ishin gjithashtu dy miq të Corrao, Giuseppe Badia dhe Francesco Bonafede. “Është e mundur që Corrao dhe Bentivegna”, shkruan Lupo me kujdes të duhur, “kanë qenë të lidhur, gjatë udhëtimit të tyre, me elemente të përcaktuar si proto-mafie”. Sa për ata, vazhdon Lupo, i cili u kualifikua si shef i mafias në kohët e mëvonshme, që do të thotë, në post-unifikim, “ne gjejmë në biografinë e tyre jo pak pika kontakti me përvojën revolucionare”. Në këtë kuptim, Lupo beson “mund të themi se mafia përfaqësonte frutin toksik të një stabilizimi pasrevolucionar”.

Si ndodhi kjo, mund të kuptohet nga një pamflet i botuar në 1864 nga senatori i “leftistit” të moderuar Nicolò Turrisi: Shënime mbi gjendjen e sigurisë publike në Sicili. Turrisi tregon se si në 1848 dhe në 1860 në ishull “ishte në krahë të gjithë sektin e vjetër të hajdutëve, të gjithë të rinjtë që jetonin me punën e kujdestarëve rural dhe klasën e madhe të kontrabandistëve të agro-palermitanos”. Pastaj, pas ndërmarrjes së Garibaldit, një qeveri nuk ishte në gjendje të rivendoste rendin, kështu që sekti tjetër i fermës së njëjtë të lidhur me atë sekt të “trishtuar”. Turrisi, Lupo, nuk e përdor fjalën “mafia”, por përdor fjalë të tjera kyçe: “sekti” në fakt, dhe më pas “camorra”, “turp’, “përulësi”. Në çfarë kuptimi “përulësi”? Turrisi shpjegon: “Përulësia përfshin respektin dhe përkushtimin ndaj sektit dhe detyrimin për të mbrojtur nga çdo veprim që mund të dëmtojë drejtpërdrejt ose tërthorazi bashkëpunëtorët”.

Dy vjet më vonë vetë Turrisi do ta thërrasë sektin me emrin e tij të ri, Mafia, duke dëshmuar përpara Komisionit Parlamentar për kryengritjen e vitit 1866. Ai do të thotë: këta njerëz të armatosur “bëjnë vetë ose vendosin kujdestarë të pasurisë; mbrojnë pronat dhe janë të mbrojtura; por ata mbeten malandrini; mafia ishte e mbrojtur nga ‘zotërinj që ia vlejti’ ’48. Dhe rrethi mbyllet. Herën e parë që termi “mafia” (me dy f) shfaqet në një dokument qeveritar është në një raport nga prefekti i Palermos Filippo Gualterio (1865). Zyrtari shpjegoi se mafia ishte një lloj “camorra”, një “shoqatë malandrinesca” në marrëdhënie me “fuqinë”, në kohën e udhëhequr nga Corrao i lartpërmendur dhe tani e udhëhequr nga Badia e tij shoqërore. Me fjalë të tjera, “ai e bëri atë të përputhet me Partinë Republikane, me synimin e qartë të delegimitimit të tij”, vëren Lupo. Operacioni politik i Gualterio konsistoi në “bashkimin e aspektit politik dhe penalisht në mënyrë të pavërtetë”.

Betimi i parë i mafies i regjistruar në një raport të policisë është 29 shkurt 1876. Rituali, shkruan Lupo, na referohet jo vetëm për të ardhmen e mafies, por edhe për të kaluarën e revolucionit, në veçanti për shitjet “carbonara” dhe ato marrëveshje ” juristët “(nga të cilët burimet thonë rreth 1848), në bazë të të cilave njerëzit premtuan të ndjekin klasat e sipërme në luftën kundër despotizmit Bourbon, por duke u angazhuar që të mos e vënë në pikëpyetje rendin shoqëror”. Pas kësaj, mafia jo vetëm që solli fillimisht sugjerime ose modele nga Frankmasoneria, por ndau me të njëjtin muratim “disa karaktere themelore”. Këtu Lupo pohon – edhe pa “dashur të kriminalizojë traditën masonike”, ai e bën të qartë – se “bandat mafioze dhe llagat masonike janë shoqëri të fetarëve bazuar në idenë e mbështetjes së ndërsjellë, duke përdorur ritualet barokore për pranimin e neofitëve , ata synojnë ruajtjen e sekretit ». Dhe në këtë ata janë shumë të ngjashëm me njëri-tjetrin.

Në vitin 1874 qeveria e fundit e së Drejtës historike, e udhëhequr nga Marco Minghetti, propozoi një ligj për rendin publik, një ligj “i jashtëzakonshëm” i veçantë për Sicilinë. Minghetti përmendi statistikat për vrasjet e vitit 1873 që panë ishullin në krye midis rajoneve të Italisë, me një vrasje çdo 3,194 njerëz, ku Lombardia ishte në radhë, me një të vrarë çdo 44,674 banorë. Prefekti i Palermos, Giovacchino Rasponi, protestoi për nisjen e “ligjit të jashtëzakonshëm” dhe dha dorëheqjen. Ai i Caltanissetta, Guido Fortuzzi, në vend të kësaj, tha me entuziazëm dhe donte të specifikonte se ideja e qeverisjes së Sicilianëve “me ligje dhe ordinanca angleze ose belge, të cilat supozojnë një popull të kulturuar dhe moral si atje ose të paktën pjesërisht superior i gadishullit “, nënkupton” një eksperiment të rrezikshëm dhe të tmerrshëm”. Të destinuar të dështojnë. Më pas, dyshimet e fshehtësisë u zhvendosën në të djathtë me iniciativën e avokatit të përgjithshëm të mbretit Diego Tajani, i cili pati një përleshje me shefin e policisë së Palermos, Giuseppe Albanese, të cilin e akuzoi për nxitësin e një zinxhiri vrasjesh. Në qershor të vitit 1875 çështja mbërrin në Parlament, ku deputeti i së majtës Francesco Cordova vuri në dukje indeksin kundër tavolinave qeveritare: “Zotërinj të Qeverisë”, bërtiti ai, “qendra e mafias është në radhët e forcës suaj publike”.

Dhe kur Leopoldo Franchetti me Sidney Sonnin shkoi te Tajani para se të “zbriste” – midis marsit dhe majit 1876 – për të studiuar “rastin sicilian”, njeriu i mbretit u zbuloi atyre se degjenerimi i qeverisë së Djathtës në Sicili ai kishte filluar, sipas mendimit të tij, në 1866-67 si prefekt Antonio Starabba, marquisRudinì. Rudinì, tha Tajani, “filloi të punësojë vrasës kundër vrasësve, kështu që për një vrasës ai shkatërroi ai krijoi katër”. Dhe përdorimi i forcës për të luftuar mafien? Në vitet e hershme të historisë së Italisë, kur vendi u qeveris nga e drejta historike (1861-76), “sistemi i garancive liberale ende nuk ishte i vendosur mirë dhe rruga e torturuar drejt demokracisë politike sapo kishte filluar”. Beteja e parë e asaj epoke kundër mafies u zhvillua nën shenjën e një sistemi centralistik dhe autoritar të qeverisjes, që nuk përbuzte të mbështeste gjendjen e rrethimit dhe të mbështetej në ushtri.

Ndodhi që “për të mbrojtur idenë e papërpunuar të ligjshmërisë së vet, kënaqet në të gjitha llojet e ilegalizmit substancial”. Në disa periudha historike, të paktën dy, “Lufta kundër mafies – mbështet Lupon – i kufizuar me mohimin e vlerave, të cilat për ne janë të domosdoshme, respekti për të drejtat individuale dhe kolektive, pa lirinë”. Mafia, është e vërtetë, përfaqëson një patologji të marrëdhënieve shoqërore dhe sistemeve përfaqësuese. Por, thotë Lupo, disa nga zgjidhjet që janë propozuar historikisht mund të konsiderohen më keq se sa e keqja në sytë tanë. Dy sezonet duhet të theksohen edhe në fund të shekullit të nëntëmbëdhjetë të së Majtës historike dhe të epokës së hershme republikane, të cilën Lupo e quan “armëpushim të gjatë”.