Popull depresiv dhe e ardhme qorre!

Çfarë thotë e vërteta për Maqedoninë? Thotë se ajo është si një transistor i thyer i ngjitur së bashku. Vetëm sa të ketë pak muzikë. Sa për të bërë pak bujë. Gënjeshtra ka kohë që sillet nëpër Maqedoni me një maskë të këndshme “evropiane”. Ne jemi në një rrugë të shkëlqyer për të hyrë në Evropë, thotë ajo. Dhe kur!? Dhe, dikush nga larg bërtet “kurrë, e ndoshta as atëherë”!

Nga Agim JONUZ

Kemi luajtur mendsh o njerëz! Dhe qentë në rrugë janë dëshpëruar, ndaj në vend që të lehin, thjesht do të tregojnë dhëmbët dhe do të kthejnë bishtin në stilin e “urrej të leh”. Dhe ata madje shohin se diçka nuk është në rregull. Vetëm ushtarët partiakë të detyruar me bythë në prehër të partive thonë “çdo gjë është në vendin e vet shoku”. Ka një proverb serb që thotë “ai që nuk çmendet nuk është normal”. Një popullatë që konsumon më shumë diazepam për kokë banori ka historinë e saj për të diskutuar. A ka njeri normal në kuptimin e mospërdorimit të ndonjë qetësuesi në këtë vend. Epo, po, nuk ka të bëjë vetëm me ilaçet, ka të tjera marifete, stimulues dhe kryesisht alkool. Dikush e pi haptazi, dua të them, “sa për hatër”, që është një justifikim i vjetër për çdo alkoolist dhe që fshehurazi, ndaj asnjehere nuk e keni të qartë kur e shihni pse është kaq i qetë, dhe sytë e tij janë të kuq si “Marlboro”. Unë i kam kaluar të gjitha truket dhe të gjitha fazat.Advertisements

Të paktën e pranoj me vete, ndryshe nga disa që e deklarojnë veten si “hafëzë” të pafajshëm dhe vetëm ata e dinë se çfarë fshihet pas historisë së tyre. Mirëpo, por Zoti po shikon. Secili për vete. Ka një masë të madhe që i drejtohet fesë gjithnjë e më shumë, megjithëse edhe këtu ka një hipokrizi të tmerrshme. Sociopatologjia dhe Zoti nuk shkojnë bashkë. Sidomos jo politika dhe Zoti. Nëse marrim parasysh se feja dhe Zoti si institucion këmbëngulin në një kod që nënkupton mbi të gjitha ndershmëri dhe marrëdhënie pozitive njerëzore, arrijmë në përfundimin se Zoti na rezulton të jetë thjesht një perde e shkëlqyer për t’u fshehur “nga vetja”. E rëndësishmja, funksionon. Fakti që në fund të fundit nuk e di kush pi e kush paguan nuk ka rëndësi, sepse gjërat funksionojnë, kështu është. Hesht dhe noto, ki kujdes të mos mbytesh në lumin që quhet sociopatologji. Gjithsesi thonë se kjo nuk është jetë por një provë qëndrese.

Ka ardhur ajo kohë vjeshte kur natën bën ftohtë “të hidhur” dhe ditën djersijmë. Por një djersë e çuditshme. Ftohtë. E kruan kokën, ke borxhe, nuk ke para dhe mbi të gjitha do të punosh e të fitosh para, por nuk ka sesi. Jo se dëshiron të jesh luzer, por kudo që të kthehesh, siç do të thoshte një nga miqtë e mi të thjeshtë, “çfarëdo që të kap, e kap për një shkop”! Edhe dubarxhinjtë, mashtruesit dhe lajkatarët më të mëdhenj filluan të qajnë se nuk ka para. Dhe çfarë kanë për të thënë biznesmenët privatë? Edhe ata që shesin ushqime punojnë me zero pozitive, sepse njerëzit duhet të hanë, edhe nëse është me veresi. More, s’ka më as veresi, nuk të fermat njeri! Vetë shteti nuk ju fermat! Pëlcit “në nivel” miku im dhe bëhu gati për lakrën turshi të dimrit. Edhe sa plumba duhet të lëshojë qeveria se gjithçka është nën kontroll? Ti nuk e di nëse ky popull është më i frikësuar, më i hutuar, më i keqinformuar apo më q… në tru. Supozimi se tendenca “vetëm do të përkeqësohet” do të evoluojë seriozisht dhe realisht, në mënyrë të pashmangshme ngre pyetjen se si njerëzit do të ballafaqohen me gjithë këtë. Ka një thënie të vjetër që thotë: “Priti veshët, qepe bythën”. Deri kur do t’i presim veshët, o mik, se nuk kemi veshë “nga këtu në Gostivar”! Dhe ata janë ato që janë. Dhe cila është situata? Situata është e keqe për të thënë të paktën!

Njeriu ndihet i sëmurë nga barku kur mendon se në periudhën e ardhshme do të jemi dëshmitarë të një atmosfere të lëpirë tashmë të “gjithçka për shtetin,..gjithçka…” nga njëra anë dhe nga ana tjetër bojkot, ne duam zgjedhje të reja, nëna, rëna, nacionalizma të zbehur të thurura nëpër fraza që derdhen vetëm për të pasur diçka për të thënë dhe për të fituar bukën e gojës. Evropa do të jetë tema kryesore e bisedës dhe fërkimit të syve të njerëzve që janë mësuar t’u bëjnë çfarë të duash. Ky shtet do të vazhdojë të jetë një dhomë gazi mendore për ata që mendojnë me trurin e tyre, por nuk kanë ku të ikin sepse dhoma është një dhomë, e mbyllur, katër mure dhe vrima nëpër të cilat media lëshon helm. Cilësia e jetës po shkrihet si një akullnajë e Grenlandës, duke synuar të lërë vetëm baltën dhe shkëmbinjtë të zvarritur nga shkrirja dhe koha. Nuk ka dritë në tunelin nëpër të cilin ne zvarritemi si ai në Sarajevën ushtarake kur njerëzit duhej të kalonin nëpër të me shpresën e shpëtimit. Shpëtim nuk ka tek ne për shumë kohë. Të paktën jo në këtë mënyrë. Kjo nuk do të thotë se nuk është aty, por taksa e mjerimit tonë mbi mendjen dhe arsyen deri sa ta shlyejmë, ndoshta kjo kolumnë do të jetë historia e brezit të tretë.

Shqiptarët (shpresoj) po kalojnë mësimin e fundit që thotë se nuk mund të jesh përgjithmonë në filmin “Tuti Albanezi – Tuti Komandanti”! Jam kategorik në atë se palës shqiptare nuk i duhen më shumë se dy parti. Aty fotografia është si një stacion autobusi ku vjen një autobus dhe çdo kush e shtyen “bythën te koka” vetëm për të hipur në autobus. Nuk ka rëndësi se ku të çon. Është e rëndësishme të “vozitemi”, dhe deri ku, do të mendojmë më vonë. Dekapitalizimi i Ali Ahmetit është detyra numër një për këdo që mban papion. Por pse?! Sepse është më i sjellshmi, më i zgjuari, më merituesi për nivelin aktual social-sociologjik të shqiptarëve në vend. Kushdo që bëri, ai bëri. Është e vërtetë që në anën shqiptare një numër i madh intelektualësh janë ende në hije, të pakonfirmuar, të lënë pas dore, por është gjithashtu e vërtetë se është ende koha për “gështenjat e nxehta”, për të cilat Aliu është i specializuar. Dhe për këtë ju duhet jo vetëm një mendje, por edhe të më falni – koqe! Epo, tani nëse dikush nuk ka arritur të jetë “Ali në vend të Aliut” deri më tani, ky është problemi i tij. Sido që të jetë, mënyra se si funksionon marrëveshja kornizë, për të cilën gjithmonë ka vërejtje se diçka mungon për të kompletuar, Aliu kaloi “nëpër Vardar dhe përtej Vardarit” duke luajtur si Leo Messi kundër një skuadre fshati. Historia maqedonase është “Murtaja e zezë goditi atje në Maqedoni”. Në atë këngë, një varg pyet “kush do të shfaqet si hero për të vrarë murtajën”. Kjo palë ende nuk ka arritur të krijojë heroin e saj “universal” që patjetër do t’i bashkojë maqedonasit në një trup kombëtar që nuk do të jetë aq lehtë i prekshëm nga sulmet në luftën politike me palën shqiptare. Mallkimi i përçarjes primordiale e bën të vetën në histori. Bisultanati në palën maqedonase është një formulë që kurrë nuk do të krijojë një ind të shëndetshëm për të cilin në fakt po vdes, jo në mënyrë deklarative.

Lufta e përjetshme ndërmjet VMRO-së dhe LSDM-së do të duhet të prodhojë një lloj modeli kompromisi që së paku do të jetë në gjendje të mbrojë interesat kombëtare maqedonase. E majta shfaqet gjithnjë e më shumë si faktor, por ajo që tregon praktika është se nuk do të mund të jetë kurrë një faktor konstruktiv nëse merret parasysh praktika e politikës “urrej gjithçka që më rrethon”! Maqedonia humbi një sasi të madhe të trurit si një ikje shtetërore e njerëzve të gatshëm për të instaluar një histori dhe të ardhme të re bazuar në tendencat bashkëkohore në Evropë dhe në botë. Ata jo vetëm që nuk duan të kthehen, por edhe e përçmojnë këtë realitet tonë duke parë se “s’ka ilaç për budallenjtë”. Se nuk ka asnjë antidot kundër Goliathit të mishëruar në një demokraci të papjekur të paraqitur nga një masë që i mungon kapaciteti. E cila nga ara shkon drejt e në bufenë parlamentare. E cila deri dje nuk dinte më larg nga hunda, por tani ajo di edhe gjysmë metri. Dhe e gjithë kjo në një kohë kur NASA po fluturon drone në mes të Marsit!

Çfarë mund të presim në skenën politike në Maqedoni këtë vjeshtë. Absolutisht asgjë spektakolare, përveç ndoshta një trendi të ri “gjoja kemi të bëjmë me luftën kundër korrupsionit”. Kush dhe çfarë mund të pritet në mënyrë spektakolare po të kesh parasysh se bishat më të mëdha thjesht treguan se mund të bësh pazare me qeverinë dhe gjithçka përfundon në interesin reciprok të marrëdhënies “hajdutë-qeveri”. Ka shumë mundësi që të shohim rezultate që do të zbulohen, por që nuk do të ketë ndryshime të mëdha. Politika do të vazhdojë të drejtojë atë histori mediatike se tashmë jemi në rrugën drejt Evropës dhe se shfaqja që sapo ka filluar është pothuajse një punë e përfunduar për hyrjen në familjen evropiane. Askush nuk e vë theksin tek kriza që ngadalë por me siguri po ua tund këmbët edhe gjigandëve si Gjermania dhe Franca, e lëre më Maqedonisë. Do të jemi si minjtë e njomur në një kasolle këtë dimër dhe do të jemi të lumtur nëse arrijmë të ushqehemi fare. Herë pas here do të hidhen disa spina mediatike se kemi progres, por që duhet të kemi kujdes se ka mësime dhe të mos prishim punë. Njerëzit të dëshpëruar si kurrë më parë, me një pamje të gjelbër që thotë se asgjë nuk mund t’i habisë më. Lufta në Ukrainë është kthyer në një histori të gjatë me një fund të pasigurt. Maqedonia ka një të ardhme të vështirë. Askush nuk e di se çfarë do të ndodhë me të, nëse kemi parasysh se ka pasiguri rreth nesh, dhe më gjerë. E gjithë bota është në një lloj mjegull të lidhur me atë që saktësisht do të ndodhë. A është në horizont fillimi i një vale më të fortë krimi, të motivuar ekskluzivisht nga stomaku i uritur dhe dëshpërimi? Çfarë dhe si do të marrë përsipër shteti social që të gjithë ata që shesin në treg në një kuti kartoni të marrin bukën në shtëpi? Lypësit në udhëkryq. Rastet sociale. Të pafuqishmit. Prindër beqare. Të sëmurët. A ka një përgjigje se ku dhe kujt t’i drejtohet dikujt që nuk ka mundësi të ushqehet? Për të blerë ilaçe. Ku dhe kujt duhet t’i drejtohet dikush që nuk di të “ja dalë”. E gjithë kjo rëndohet edhe më shumë nga fakti se kolapsi në ekonomi nuk do të vijojë dhe pasojat do të jenë “Zoti na ndihmoftë”!

Një legjendë e shekullit të 19-të thotë se e vërteta dhe gënjeshtra u takuan një herë. Gënjeshtra e përshëndeti të Vërtetën me fjalët: “Sot është një ditë e mirë”. E vërteta u kthye, shikoi qiellin dhe dita ishte vërtet e mirë. Ata ecën së bashku për një kohë derisa arritën te një burim i madh uji. Gënjeshtra i futi dorën në ujë, u kthye nga e Vërteta dhe tha: “Ujë i bukur dhe i ngrohtë”, pastaj e pyeti nëse donte të notonin së bashku. E vërteta ishte e dyshimtë. Ajo futi dorën në ujë dhe ishte vërtet ngrohtë. Të dy notuan së bashku për një kohë, kur Gënjeshtra doli nga pusi, veshi rrobat e së Vërtetës dhe u zhduk. E vërteta e zemëruar doli e zhveshur, duke vrapuar kudo, duke i kërkuar Gënjeshtrës t’i kthente rrobat. Bota që e pa të zhveshur e dënoi me turp dhe tërbim. E gjora E vërteta, e turpëruar, u kthye, u zvarrit në pus përgjithmonë. Që atëherë, Gënjeshtra udhëton nëpër botë e veshur si e Vërteta, duke kënaqur nevojat e botës, e cila nuk dëshiron të shohë të Vërtetën lakuriq.

OOOO XHEMAAT!… Kujdesuni për punët tuaja dhe mos bëni shumë pyetje, se po të pyesni do të merrni aq përgjigje sa ka parti politike! Dhe, e vetmja përgjigje e saktë, sido që ta shikosh, është se me gjithë shtetin ke shkuar në tre p…. të nënës!, Sikter në shtëpi!

(Autori është kolumnist i rregullt i gazetës KOHA)