Për sa kohë të ketë erëra të brendshme kombëtare, nuk do të ketë front të përbashkët. Shteti kërkon dashuri, përkushtim dhe besnikëri nga të gjithë elementët e tij. Ai thotë “Nuk e di kush është Hasani dhe kush është Petko”. Për mua jeni të gjithë njësoj derisa i paguani taksat dhe për sa kohë secili përpiqet të jetë i dobishëm për sistemin
Nga Agim JONUZ
A e dini atë përrallën e vjetër shqiptare “mas koçeve të dashit”? Jo,… mirë, kishte qenë një dhelpër e uritur që vraponte pas dashit, pasi që mendonte se në çdo moment do t’i bien këllqet që luhateshin, kështu që vrapoi pas tij dhe përfundoi në një fshat ku e rrahën. “Ja këtu tani… ja këtu tani”! Shkoi për lesh.
Po kështu edhe populli ynë që vrapon pas premtimeve të politikanëve, ndërsa ata pas liderëve të tyre. Nuk e di se cila është dhelpra, cili është dashi, por e dimë me siguri se në fund populli është i rrahuri. Të gjithë vrapojnë pas atij që premton diçka ose atij që mendoni se do t’ju çojë në derën e duhur për të ardhmen. Le të analizojmë nëse ky vend ka pasur, ka apo do të ketë ende një lider të vërtetë, i cili do të shkruajë realisht historinë, dhe jo vetëm se si të mëparshmit do të luajnë një rol episodik dhe do të zhduken në histori.
Maqedonia është një vend i vogël në të cilin popullsia është vetëm një pjesë e vogël e asaj që një lider në një vend të madh ka vetëm në radhët e saj. E ndarë në të gjitha bazat e mundshme, nuk lë vend për të gjetur një person që do ta çojë vendin përpara dhe pas tij të qëndrojnë të gjithë ose shumica, që do t’i besojnë dhe respektojnë. As presidenti, as kryeministri, as buturi nuk u gjendën pas së cilit pa rezervë do të qëndronte masa, së cilës elementi etnik nuk do të jetë i rëndësishëm. U shfaqën disa personazhe që patën mundësinë të jenë vërtet bartës të historisë, por të gjithë përfunduan ashtu që sot kur ecin rrugës as që i njeh njeri. A është kështu! Po!… ashtu është!
Që nga fillimi i instalimit të pavarur të quajtur Republika e Maqedonisë, nuk janë vendosur kritere të shëndosha se kush mund të angazhohet në politikë dhe në funksione publike në përgjithësi. Në fillim, të gjithë u udhëhoqën nga fakti se çdo vend i ri duhet të kalojë “sëmundjet e fëmijërisë”. Mirëpo, edhe pas tridhjetë vjetësh, shteti është ende në një “pediatri” të madhe në të cilën në mënyrë të përhershme, në vend të politikës, thjesht luhet dhe ushtrohet demokracia. Në vend që të ndërtohej një instrument serioz, ai ishte dhe mbetet një “kopsht fëmijësh” në të cilin i vetmi justifikim se pse shteti është i “dhier” është fakti që jemi shtet i ri. Alooo kjo nuk është më pediatri, kjo është psikiatri.
Etnocentrizmi dhe etnotriumfalizmi janë kanceri i këtij vendi. Ndërsa për disa është detyrë me çdo kusht të tregojë se janë bartës të shtetësisë, për të tjerë është e rëndësishme të kesh me çdo kusht një kryeministër. Dhe shteti nuk ka “hajr” nga asnjëri prej tyre derisa të krijohet një konsensus për një interes të përbashkët. Nga ana shqiptare, fakti që një shqiptar do të ishte kryeministër i qeverisë konsiderohet fitore. Fitore mbi çfarë!? Çfarë lidhje ka popullata me këtë? Një jetë më të mirë? Standard më i lartë? Shtet më të shëndoshë? Jo! Vetëm fitorja e etnocentrizmit si model i ushtrimit të politikës në një rreth të mbyllur zgjedhësish. Çfarë përfiton shteti prej saj?
Ne kemi tridhjetë vjet që shohim që shteti nuk ka përfitim nga maqedonasit. Në çfarë përfundimi çon e gjithë kjo? Përgjigja është e thjeshtë. Është absolutisht e parëndësishme se çfarë etnie do të jetë kryeministri. Rëndësi ka si është shteti dhe si funksionon. Nëse më pyesni mua personalisht, nuk do të kisha problem që një tunguzian të ishte kryeministri im. Përditshmëria sociale është e rëndësishme për mua.LAJME TË NGJASHME
Katër të vërteta të lashta për një jetë cilësore në ditët e…Jan 4, 2022
“Don’t Look Up” – Debilizimi demokratik i politikësJan 4, 2022
Fronti i ri në Ballkan është gati të shpërthejëJan 1, 2022
Le të kthehemi te titulli i kolumnës dhe të japim një përgjigje pse në këtë vend padyshim nuk ka “nuk ka burrë” që do të jetë i përshtatshëm për të gjithë. Para së gjithash, jo vetëm shqiptarët, por edhe maqedonasit nuk e kanë ndjenjën e shtetësisë mjaft të zhvilluar. Marrëdhënia shtet-qytetar është sjellë në nivelin e indiferencës. Ndarja mbi bazën “kush është patriot më i madh” i bëri dëm të madh ndërtimit të raportit dhe emocionit real ndaj shtetit si nocion. Modeli etnocentrik i ushtrimit të politikës ka krijuar një mur. I kujt është shteti!? Po ta shikojmë realisht, as maqedonasit dhe as shqiptarët nuk kanë “babain e etnosit” të tyren, dhe me këtë nuk mund të lindë “babai i demosit”.
Historia e vogël moderne e Maqedonisë mund të ndahet lirisht në periudha kohore në të cilat secili nga të lartpërmendurit ka luajtur me shansin e tij për të qenë “baba”. Kanë kaluar disa faza. Ljupçovizmi, Brankovizmi, Gruevizmi, Zaevizmi dhe ndërkohë shfaqej nga një personazh që nuk arrinte të lërë gjurmë. I vetmi person që është vazhdimisht në fokus dhe në krye është Ali Ahmeti. Por është absurde të thuhet se Ali Ahmeti është babai i kombit apo një personazh i pranueshëm nga të dyja palët. Edhe nëse jemi edhe më të sinqertë dhe më të saktë, i vetmi personazh që ka qenë me saktësi (deri dje) në pushtet ka qenë Amdi Bajram. Allahu e mëshiroftë.
Maqedonia nuk do të mundet kurrë, ose të paktën jo në një të ardhme të parashikueshme, të ketë një baba të kombit. Ka një president, dhe ai është babai deklarativ i kombit, por të gjitha janë histori boshe për fëmijët e vegjël. Arsyeja është e thjeshtë. Nuk ka komb. Maqedonia nuk arriti të ndërtojë një komb. Shtet sidoqoftë – po, .. por një komb jok! Zvicra është një komb, megjithëse kulturalisht është e ndarë në gjermanë, francezë, italianë dhe gastarbajterë. Ne kishim një shans të kishim një komb, por kujt i duhet një komb në një kohë historish të brendshme nacional-romantike. Ai shans ende nuk është humbur, por qasja ndaj shtetit duhet të ndryshojë tërësisht. Ajo që ka më shumë gjasa është fakti që ndërsa ne po ndërtojmë një komb, ata do të shuhen në perëndim.
Dhe formula është shumë e thjeshtë. Për sa kohë të ketë erëra të brendshme kombëtare, nuk do të ketë front të përbashkët. Shteti kërkon dashuri, përkushtim dhe besnikëri nga të gjithë elementët e tij. Ai thotë “Nuk e di kush është Hasani dhe kush është Petko”. Për mua jeni të gjithë njësoj derisa i paguani taksat dhe për sa kohë secili përpiqet të jetë i dobishëm për sistemin. Ky vend do të duhet të përballet gjithmonë me një reset serioz të strukturës mendore të popullsisë. Në atë reset do të jetë vendimtar orientimi drejt momentit ekonomiko-social. Populli që është i kënaqur me funksionalitetin e sistemit, e do vendin e vet. Ajo hallkë nuk ekziston në Maqedoni. Prandaj nuk ka as dashuri e as respekt për të. Prandaj nuk ka njeri që do të qëndrojë në emër të të gjithëve. Nuk ka “BURRË”!
Deklarativisht u paraqitën shumë, por dështuan në provim. Dy të tretat e skenës politike konsiderohen konstruktiv, sepse do të duhet të zhduken menjëherë. Nuk futen në “hesap”. Maqedonia patjetër ka nevojë për një “pastrim të gjakut”, të ndryshohen brezat që ulen në parlament dhe mendojnë me ligjet e së ardhmes dhe jo të së shkuarës. Ligjet e së shkuarës janë libra të njomur në gjak, turp dhe mjerim. E ardhmja thotë se jemi përballë me atë që nuk pyet se kush si quhet. Ngrohja globale, fatkeqësitë, pandemitë, goditjet ekonomike nga të gjitha anët, thatësirat dhe uria. Bërja e një politike me përralla fisnore nuk do të çojë askund. Jam plotësisht i vetëdijshëm se po veproj me naivitet, se kjo që them është romantizëm. Jo! Dua të them vetëm se në këtë mënyrë jo vetëm që po “vrapojmë në vend”, por ora e kohëve moderne po rrotullohet shumë më shpejt sesa mund ta ndjekim.
Ballkani. Jemi mësuar të jemi në duhmën tonë të keqe të fundit ku jetojmë. Ne presim që Evropa të na shpëtojë dhe të na ushqejë. Jemi si ciganët në udhëkryq, që presin dikush t’u hedh diçka. Kafshë që kanë në dorë një tokë nga e cila dikush mund të bëjë mrekulli. Ne e bëjmë qenef në të cilin mbytemi vullnetarisht. E ndërsa presim që Evropa të na shpëtojë, të gjithë do të përfundojmë si dhelpra e tregimit “mas koçeve të dashit”. Dhe atëherë do të jetë shumë vonë. Kuptohet, a meritojmë diçka më të mirë? Kafshët janë kafshë! Kështu na duket më bukur! I laguri nuk ka frikë nga uji!
OOO XHEMAT! … HALLALL OLLSUN! .. ‘‘Rri bërllok deri në fund”!… siç këndon Bora Çorba!
(Autori është kolumnist i rregullt i gazetës KOHA)
